Algemeen
Gemeenten hebben vele taken, bijvoorbeeld op het gebied van huisvesting, verkeer, openbare orde, cultuur en onderwijs. Daarnaast voeren gemeenten mede rijkstaken uit, bijvoorbeeld ten aanzien van ruimtelijke ordening, werk en inkomen, jeugdzorg en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Al deze gebieden kennen juridische vraagstukken en werkzaamheden. Deze taken – en daarmee ook de juridische vraagstukken – hangen sterk met elkaar samen en hebben onderling invloed op elkaar.
Op basis van onze visie benaderen we de vragen vanuit gemeenten dan ook vanuit een breed perspectief en brede kennis en expertise.
Klik op de onderstaande bolletjes voor meer informatie
Algemeen
Gemeenten hebben vele taken, bijvoorbeeld op het gebied van huisvesting, verkeer, openbare orde, cultuur en onderwijs. Daarnaast voeren gemeenten mede rijkstaken uit, bijvoorbeeld ten aanzien van ruimtelijke ordening, werk en inkomen, jeugdzorg en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Al deze gebieden kennen juridische vraagstukken en werkzaamheden. Deze taken – en daarmee ook de juridische vraagstukken – hangen sterk met elkaar samen en hebben onderling invloed op elkaar.
Op basis van onze visie benaderen we de vragen vanuit gemeenten dan ook vanuit een breed perspectief en brede kennis en expertise.
Ruimtelijk domein
Passende woningen, ruimte voor bedrijvigheid, onderdak voor maatschappelijke voorzieningen en de inrichting van de groene ruimte. Dit zijn een aantal belangrijke thema’s uit het ruimtelijk domein. Er is een brede blik nodig om alle belangen te kunnen overzien en een sterk analytisch vermogen om hier de juiste balans in te kunnen vinden. Daarbij zijn eerst de hoofdlijnen van belang, de programmatische kant. Hoeveel huizen zijn er eigenlijk nodig en welke? Welke trends en ontwikkelingen beïnvloeden op lange termijn de vraag naar bedrijfsruimte? Hoe houdt je voorzieningen in de buurt en betaalbaar? Zulke belangen komen terug in zorg &welzijn visies, in detailhandelsvisies, in woonvisies, in regionale energie strategieën en tegenwoordig, steeds vaker, in Omgevingsvisies. Die visies zijn dus gebaseerd op maatschappelijke opgaven. De link met het Sociaal Domein is immens groot. Daarom helpen we elkaar en anderen om met die blik naar deze opgaven te kijken. In het opstellen van deze visies hebben we zeer ruime ervaring.
Sociaal domein
Het sociaal domein is een verzamelterm voor verschillende gemeentelijke taken. Het gaat hierbij om werkzaamheden die de gemeente verricht rond werk, participatie en zelfredzaamheid, zorg en jeugd, op basis van de Wmo 2015, de Jeugdwet, Participatiewet, Wet gemeentelijke schuldhulpverlening en Wet Inburgering. In de ruime, integrale zin van het woord vallen onder ‘sociaal domein’ ook allerlei aanverwante taken. Zoals handhaving bij leerplicht, het voorkomen van vroegtijdig schoolverlaten, passend onderwijs, leerlingenvervoer, de reguliere en bijzondere bijstand, (jeugd)gezondheidzorg, maar ook cultuur en sport. Binnen Publiek DNA is brede juridische kennis aanwezig op het sociaal domein. Daarbinnen zijn we gespecialiseerd in de Jeugdwet en de Wmo. De juridische werkzaamheden die gevraagd worden binnen het sociaal domein zijn breed. Soms kijken we mee met vragen vanuit een toegangsteam Jeugd of Wmo bij een casus, soms geven we juridisch advies over een aanbesteding of stellen we een subsidieregeling op voor de lokale sportverenigingen etc. Door onze jarenlange ervaring op verschillende rechtsgebieden en in verschillende rollen binnen gemeentelijke organisaties, zijn we in staat op alle vraagstukken een goed (juridisch) advies te geven.
Bezwaar en beroep
Het bestuursrecht ziet op de verhouding tussen burgers en de overheid. Het bestuursrecht geeft zowel de regels waar bestuursorganen zich aan behoren te houden, als regels die de burgers beschermen tegen besluiten van bestuursorganen. De algemene rechtsregels van het bestuursrecht staan in de Algemene wet bestuursrecht. Daarnaast zijn er vele bijzondere wetten die – het woord zegt het al – bijzondere regels geven. Kern van het bestuursrecht is het nemen van een besluit door een bestuursorgaan. Zo’n besluit raakt de aanvrager van een besluit, maar vaak ook zogenaamde derdebelanghebbenden (zoals bijvoorbeeld een omwonende). Iedere belanghebbende kan, als hij het niet eens is met de inhoud van een besluit, daartegen een bezwaarschrift bij het bestuursorgaan indienen. Veelal worden bezwaren voorgelegd aan een commissie bezwaarschriften. Binnen Publiek DNA hebben we ervaring in het ondersteunen van bestuursorganen (veelal gemeenten) bij bezwaarprocedures. Wij adviseren de vakafdelingen die het besluit genomen hebben of treden op als secretaris van de commissie voor bezwaarschriften. Daarnaast kennen wij ook ‘de andere kant’ van de tafel, als lid en voorzitter van een commissie voor bezwaarschriften. Door deze verscheidenheid in rollen kunnen we een bezwaar vanuit verschillende invalshoeken bekijken.
Als een burger het oneens is met de uiteindelijke beslissing op zijn bezwaar, kan daartegen beroep worden ingesteld en daarna volgt de mogelijkheid van hoger beroep. Ook in deze beroepsfase kunnen wij het bestuursorgaan bijstaan met advies of vertegenwoordiging bij de Rechtbank, Centrale Raad of Hoge Raad.
Algemeen Juridische zaken
Overheden hebben met zeer veel verschillende bijzondere regelgeving te maken, waar verschillende taken en werkzaamheden uit voortvloeien. Vaak zijn dit de taken die zijn ondergebracht bij een afdeling of team juridische zaken. Een voorbeeld daarvan is de Wet open overheid (Woo). Iedere gemeente krijgt hier, in meer of mindere mate, mee te maken. De Woo regelt het recht op informatie over alles wat de overheid doet. Het is de opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Onze juristen hebben actuele kennis van de Woo en ondersteunen gemeenten graag bij vragen hierover.
Een taak waar gemeenten zich ook vaak mee bezig moeten houden is de regelgeving rondom samenwerkingsverbanden. Gemeenten organiseren zich, al dan niet verplicht, steeds vaker in bijvoorbeeld veiligheidsregio’s of jeugdhulpregio’s. De Wet gemeenschappelijke Regelingen (Wgr) komt dan snel om de hoek kijken. Vaak is dit geen dagelijkse kost voor juristen van een gemeente. Wij kijken dan graag mee voor advies.
De overheid wordt ook regelmatig aansprakelijk gesteld voor schade. Simpelweg omdat ze eigenaar is van wegen, groen of riolering. En daar valt wel eens wat op of vanaf. Of het wil er juist niet meer uit. Nou ja, u snapt het wel. Vervelend voor wie het overkomt, maar ook een uitdaging voor provincie, gemeente of waterschap. We bevinden ons dan opeens niet meer in het publiekrecht maar in het privaatrecht. In 6:174 en 6:162 BW om precies te zijn, de zogenaamde risico of schuldaansprakelijkheid. Termen als onrechtmatige daad, zorgplicht, Kelderluikcriteria. De overheid doet zijn best, maar niet alles hoeft perfect te zijn. Aansprakelijkheid erkennen als het moet, maar ook zorgvuldig om blijven gaan met overheidsgeld.
Aanbestedingsrecht
Aanbestedingsrecht is eigenlijk heel makkelijk. Je kijkt in de Aanbestedingswet en dan weet je waar je aan toe bent. Even opschrijven wat je wilt inkopen en klaar zou je denken. In de praktijk blijkt niks minder waar. Er leiden namelijk veel wegen naar Rome. Aan de voorkant strategisch nadenken over de markt en het aanbestedingstraject vergroot de kans op succes enorm.
Het opstellen van de criteria in een aanbestedingsleidraad blijkt, zodra dit door de voorzieningenrechter met een vergrootglas wordt bekeken, toch best ingewikkeld. Om nog maar niet te spreken over alle complicaties die zich kunnen voordoen na de gunning. Partijen staken hun werkzaamheden, leveren diensten die onder de maat zijn of kunnen net niet wat je eigenlijk nodig hebt.
Veel ellende achteraf valt te voorkomen door je inkoopproces aan de voorkant goed op orde te hebben. Met een inkoopbeleid dat voldoende ruimte biedt voor maatwerk, passend binnen de ruimte die de Aanbestedingswet biedt. Door onderscheid te maken tussen heterogeen en homogeen, door de verhoogde drempel voor sociale en specifieke diensten te benutten en door het besef dat de Aanbestedingswet soms gewoon niet van toepassing is.
En als er dan eenmaal een complicatie ontstaat, dan is het zorg om gebruik te blijven maken van je gezond verstand. En afwegingen te blijven maken op basis van goede juridische analyses en een duidelijke risico inschatting.
Allemaal zaken waar we u graag bij helpen.
Subsidierecht
Het subsidierecht (titel 4.2 van de Algemene wet bestuursrecht) is een specifiek rechtsgebied binnen het algemeen bestuursrecht. Binnen de overheid is dit een onderwerp dat vaak onderbelicht blijft. Dat komt omdat medewerkers dit vaak als taakaccent naast hun eigen functie uitvoeren.
De vragen die verband houden met subsidies liggen soms op een hoog abstractieniveau maar kunnen ook heel concreet zijn.
Een hele concrete vraag is of subsidie eigenlijk wel het meest voor de hand liggende instrument is. Daarbij geldt dat het verschil tussen een opdracht en een subsidie soms inderdaad lastig te maken valt. Het is dus zaak om hier duidelijk onderscheid in te maken en het juiste traject te kiezen. Een aanbestedingstraject voor het verlenen van opdrachten en een subsidietraject voor het verlenen van subsidies.
Vervolgens is de vraag wat je precies wilt subsidiëren, welk maatschappelijk effect is gewenst? Een goed subsidiebeleid helpt bij het doelmatig en doeltreffend inzetten van overheidsmiddelen. Om zodoende alleen te subsidiëren wat anders niet of veel later tot stand komt.
Als duidelijk is dat subsidie het geschikte instrument is dan dient er nog een keuze gemaakt te worden voor het soort subsidie dat verstrekt wordt: een begrotingssubsidie, een incidentele subsidie een subsidie op basis van een regeling of een combinatie van deze vormen.
Het kader voor deze subsidies moet op orde zijn. Een goede Algemene Subsidie Verordening (ASV), goede regelingen, goede jaarverslagen van incidentele subsidies, een goede begrotingsparagraaf voor begrotingssubsidies, enzovoort. Maar met het op orde brengen van het kader is het bestuursorgaan niet klaar. In de organisatie moeten deze taken ook duidelijk belegd en gemonitord worden, bijvoorbeeld door een subsidiebureau in te richten of een subsidiecoördinator aan te stellen.
Tenslotte moet het proces van aanvraag, verlening, verantwoording en vaststelling zorgvuldig doorlopen worden. Een goed ingericht proces en goede standaarden helpen om dit foutloos te doen.
Ons kantoor heeft ruime ervaring met het adviseren op het gebied van subsidies. Wij zijn als team snel inzetbaar en kunnen uw vraagstuk grondig analyseren.